Yeni yasa ile yüz tanıma amaçlı veri tabanı oluşturan bütün sistemler yasaklanıyor. Su, enerji, yargı, sağlık ve biyometri gibi alanları yönetmek için kullanılan yapay zeka sistemleri "yüksek risk" kapsamına alınarak, çok daha katı kurallar getiriyor.
AB Komisyonu’nun iç pazardan sorumlu üyesi Thierry Breton, Cuma gecesi sosyal medya platformu X üzerinden yaptığı açıklamada, taraflar arasında üç gündür devam eden müzakerelerin olumlu sonuçlandığını bildirdi. Breton, yapay zeka yasasının "bir kurallar kitabından çok daha fazlası" olduğunu belirterek bunu "AB'deki yeni girişimlerin ve araştırmacıların küresel yapay zeka yarışına liderlik etmeleri için bir fırlatma rampası" olarak niteledi.
Müzakereler, son derece karmaşık ve teknik konular üzerinde hükümetler ve kanun yapıcılar arasında zorlu görüşmelere sahne oldu.
Perşembe günkü görüşmeler ChatGPT gibi sohbet robotlarını besleyen temel modeller üzerinde yoğunlaşmıştı. Cuma günkü görüşmelerde ise kamusal alanlarda yüz tanıma da dahil olmak üzere gerçek zamanlı biyometri kullanımına ilişkin konular ele alındı.
Tartışmanın merkezinde, devlet yetkililerinin insanları cinsiyet, ırk, etnik köken, din ve siyasi eğilim gibi hassas özelliklere göre tanımlayıp kategorize edebilen yapay zeka destekli biyometrik sistemlerin yanı sıra duygu tanıma ve tahmine dayalı politika sistemlerini kullanmalarına izin verilip verilmemesi gerektiği sorusu vardı.
AP üyeleri bu uygulamaların "müdahaleci ve ayrımcı" olduğunu ve bu nedenle AB topraklarında yasaklanması gerektiğini belirtti.
Üye devletler ise farklı bir görüşe sahipti ve suçluların izini sürmek ve ulusal güvenliğe yönelik tehditleri engellemek için kolluk kuvvetlerine yönelik istisnaların gerekli olduğunu savundu.
Fransa bu yılın başlarında, 2024 Paris Olimpiyatları ve Paralimpik Oyunları sırasında biyometrik gözetimin kullanılmasına olanak tanıyan mevzuatı onaylayan ilk AB ülkesi olmuştu.
Ulusal güvenlik ve temel haklar arasındaki bu çatışma cuma günkü görüşmelerin merkezine oturdu.
Görüşmeler, milletvekillerinin kendi aralarında tartıştıkları uzun bir ara ile kesintiye uğradı. Diğer taraftan akademisyenler ve aktivistler de sosyal medyada milletvekillerini kolluk kuvvetlerine yönelik muafiyetlere karşı direnmeye çağırdı.
Sonunda Parlamento kaçırılma, insan ticareti ve cinsel sömürü mağdurlarını aramak; terörizm, cinayet, tecavüz ve silahlı soygun gibi suçlardan şüphelenilen kişilerin yerini tespit etmek için gerçek zamanlı biyometri kullanmasına izin verecek bir dizi "katı koşula" razı oldu.
Buna karşılık işyerlerinde ve eğitim kurumlarında hassas özelliklere dayalı biyometrik sınıflandırma, sosyal puanlama, önleyici güvenlik ve duygu tanıma yasaklanacak.
Maddeler ve ekler dahil yüzlerce sayfayı kapsayan yasal metin yeniden yazıldıktan sonra, yeni bir oylama için Avrupa Parlamentosu'na gönderilecek.
Nihai oylamanın 2024 yılı başlarında yapılması bekleniyor. Yasa daha sonra tam olarak uygulanabilir hale gelmeden önce kademeli şekilde yürürlüğe sokulacak.