Fotoğrafta, Gazze'nin kuzeyindeki Cebaliye'nin enkazları arasında çömelmiş 200'den fazla kişiden oluşan büyük bir kalabalık görülüyor. Çoğunluğu erkek, çoğu neredeyse çıplak, bazıları yaşlı, bazıları da gözle görülür şekilde yaralı. Aralarında çocuklar da var.
ABD merkezli yayın kuruluşu CNN'e konuşan görgü tanıkları, Cebaliye mülteci kampındaki evlerinden kaçmaya çalışırken İsrail ordusu tarafından gözaltına alındıklarını ve çoğunun soyunmalarının emredildiğini, ardından saatlerce soğukta açık havada tutulduklarını söyledi.
Fotoğraf ilk olarak İsrail'e ait bir Telegram kanalında paylaşıldı; fotoğrafı kimin çektiği henüz bilinmezken, fotoğraftaki adamlardan birkaçı, gözaltına alındıkları sırada İsrail askerlerinin kendilerini fotoğrafladığını anlattı.
CNN, fotoğrafta görülen beş kişiyi tespit etti ve onlarla konuştu. Bunlardan biri olan Muhannad Halef, eşi ve küçük oğullarıyla birlikte, İsrail ordusu onları durdurduğunda belirlenmiş güvenli bir koridoru kullanarak kamptan kaçmaya çalıştıklarını söyledi.
"Hepimiz tek bir yerde toplanmıştık; erkekler, kadınlar, çocuklar ve yaşlılar. Bu saat 11'deydi. Beş saat sonra, saat 4'te, kadınlardan ve çocuklardan bölgeden ayrılmalarını ve bizim tüm çantalarımızı ve eşyalarımızı götürmelerini istediler" dedi .
27 yaşındaki Halef, "Kadın ve çocuklar ayrıldıktan sonra, erkeklere kıyafetlerini çıkarmaları ve sadece iç çamaşırlarıyla kalmaları talimatı verildi. Biz de uyduk. Birkaç saat daha soğukta oturduk ve hava buz gibiydi. O sırada bize hakaret ediyorlardı, bize isimler takıyorlardı, gülüyorlardı ve fotoğraf çekiyorlardı" ifadelerini kullandı.
"Kimse onlara şefkat veya merhamet göstermiyordu"
Halef, fotoğrafta görülen kalabalığın içindeki erkeklerden beşerli gruplar halinde öne çıkmaları, İsrail Savunma Kuvvetleri (IDF) tarafından kontrol edilmeleri ve ardından İsrail ordusu tarafından güvenli yer olarak belirlenen Gazze Şehri'ne doğru gitmelerine izin verildiğini anlatarak, “Bazı kişiler gözaltına alınmak üzere seçilirken diğerleri serbest bırakıldı. Çoğumuz Gazze Şehri'ne geldik. Yaşlı adamların ve yaralı kişilerin sıkıntı içinde olduğunu gördüğümüzde durum korkutucu ve derinden üzücüydü, kimse onlara şefkat veya merhamet göstermiyordu.” diye konuştu.
Fotoğrafta görülen 3,5 yaşındaki küçük kız ise Jouri Abu Ward. Kendisi ve babası kontrol noktasında gözaltına alındı. Jouri'nin babası Mohamad Abu Ward, CNN'e iç çamaşırlarına kadar soyunmaya zorlandığını ve Jouri'nin yanında sekiz saat tutulduğunu söyledi. Kızın kıyafetlerini çıkarması gerekmediğini ancak kendisiyle yalnız olduğu için bölgeden ayrılamadığını vurgulayan Ward, "Onlara yiyecek veya su sağlanmıyordu. Karım ve diğer çocuklarım sabahın erken saatlerinde bölgeden ayrıldılar ve Gazze Şehri'ne ulaşabildiler" dedi.
Gazze'de tekrarlanan çıplak aramalar
İsrail Savunma Güçleri (IDF),üç haftadan fazla bir süre önce Cebaliye'de yeni bir kara operasyonu başlattı. Burada yaşayanlara gıda yardımını kesen ve yoğun çatışmalar altında insanların bölgeyi boşaltmasını istedi. IDF, bir yıllık yoğun bombardımana ve IDF'nin başarılı olduğunu iddia ettiği iki önceki kara operasyonuna rağmen Hamas'ın bölgede yeniden yapılanma belirtileri gördüğünü iddia ediyor.
Son haftalarda İsrail ordusu, Kuzey Gazze için defalarca tahliye emri verdi; bunlar arasında, sakinleri "derhal tahliye edin" diye uyaran bildiriler uçaklarla Cebaliye'nin üzerine atıldı. Birkaç Filistinli daha önce CNN'e tahliye emirlerine uymaya çalışırken kendilerine ateş açıldığını ifade etmişti.
İsrail ordusu fotoğrafta görülen durum hakkında yorum yapmayı reddederken, Gazze'deki savaş operasyonlarının bir parçası olarak rutin olarak insanları gözaltına aldığını ve çıplak arama yaptığını kabul etti. Yaşlılar ve yaralılar ile fotoğrafta görülen çocuk hakkındaki sorusuna yorum yapmadı.
Güvenlik protokolü nedeniyle "giysiler tutuklulara hemen iade edilmiyor" ifadesinin yer aldığı IDF açıklamasında, "bunu yapmak mümkün olur olmaz" giysilerin iade edileceği belirtildi.
Cenevre Sözleşmesi hatırlatması
Silahlı çatışma kurallarını belirleyen bir dizi uluslararası yasa olan Cenevre Sözleşmeleri, tüm tutuklulara insanca davranılması gerektiğini söyler. Kurallar, “kişisel onuru zedeleyen, özellikle aşağılayıcı ve onur kırıcı muamele” eylemlerini açıkça yasaklıyor.
Birleşmiş Milletler ve diğer insan hakları örgütleri, İsrail ordusunun Gazze'deki askeri harekâtı sırasında insanları gözaltına alıp soymasını eleştirerek, bu uygulamayı bir silah olarak kullandığını ileri sürdü.
BM'nin İşgal Altındaki Filistin Toprakları ve İsrail Bağımsız Uluslararası Soruşturma Komisyonu geçen ay yaptığı açıklamada, "mağdurları hem askerlerin hem de diğer tutukluların önünde aşağılama ve küçük düşürme amacıyla zorla çıplak bırakmanın sıklıkla erkek mağdurlara uygulandığını" tespit ettiğini söyledi.
İnsan hakları örgütleri kınadı
İnsan Hakları İzleme Örgütü ve Uluslararası Af Örgütü de İsrail'in bu uygulamasının yaygın olduğunu belirterek kınadı.
Uluslararası Af Örgütü, İsrail'in tutuklu ve hükümlülere yönelik muamelesine ilişkin Temmuz 2024 tarihli raporunda, uzun süreler boyunca kamusal alanda zorla çıplak bırakmanın işkence ve diğer kötü muamele yasağını ihlal ettiğini ve cinsel şiddete varan bir durum olduğunu belirtmişti.
İnsan Hakları İzleme Örgütü ayrıca İsrail hükümetini bu tür uygulamalara izin vermekle suçladı. İnsan Hakları İzleme Örgütü'nde Ortadoğu direktörü vekili olan Balkees Jarrah , "İsrail yetkilileri, ordu mensuplarının gözaltındaki Filistinlilerin insanlık dışı tamamen veya yarı çıplak görüntülerini ve videolarını yayınlamasına aylardır göz yumdular" dedi.
