Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda, son günlerde yaşanan zirai don olaylarına ilişkin bilgi verdi.
Mart ve nisanda, özellikle de son 3 günlük dönemde hava sıcaklıklarında ani düşüşler sonucu don, kar, dolu olaylarıyla karşı karşıya kaldıklarına işaret eden Yumaklı, "Yer yer sıcaklığın eksi 15 dereceye düştüğü son 3 günde, bazı bölgelerde son 30 yılın en düşük sıcaklık değerleri kaydedildi" değerlendirmesinde bulundu. Yumaklı, olumsuz hava koşulları sonucu 2014'te yaşanan büyük zirai don olayından sonra tarihin en büyük zirai don olaylarından birini yaşadıklarına dikkati çekerek, şunları kaydetti:
"Tüm üreticilerimize, çiftçilerimize büyük geçmiş olsun. Bakanlık olarak günlerdir olumsuz etkiyi en aza indirmek için 7 gün 24 saat sahada ve üreticimizin yanındayız. Bütün ekiplerimiz tespit çalışmalarını sürdürüyor. Don ve doludan etkilenen üreticilerimiz, tarım ve orman il ve ilçe müdürlüklerimize, sigortalı üreticilerimiz de Alo TARSİM 172 İhbar Hattı'na ve acentelerine hasar ihbarında bulunabilirler."
TOKAT
Tokat’ta kar yağışının ardından etkili olan zirai don felaketi, başta meyve bahçeleri olmak üzere binlerce dönümlük tarım alanında büyük hasara neden oldu.
Felaket sonrası AK Parti Tokat Milletvekili Mustafa Arslan, Kemalpaşa köyünü ziyaret ederek çiftçilerle bir araya geldi. Arslan’a, AK Parti Tokat Merkez İlçe Başkanı Ali Çalışkan, Tokat İl Genel Meclis Başkanı Ali İhsan Gürel ve Tokat Tarım ve Orman Müdürü Orhan Şahin de eşlik etti.
Ziraî dondan en çok etkilenen bölgelerden biri olan Kemalpaşa’da incelemelerde bulunan Milletvekili Arslan, muhtarlık binasında sergilenen zarar görmüş meyve dallarını yerinde inceledi. Muhtar Şanlı ve çiftçilerle birlikte meyve bahçelerini de gezen Arslan, “Gece sıcaklık sıfırın altında 16 dereceye kadar düştü. Bu durum çiçek açmış meyve ağaçlarında çok ciddi kayıplara neden oldu. Meyvelerimizde yüzde yüze yakın zarar var. Pancar, mısır, ayçiçeği gibi ürünler de ciddi şekilde etkilendi. Hububatta ise kısmi zarar söz konusu.” dedi. Milletvekili Mustafa Arslan, yaşanan felaketin boyutlarını önümüzdeki hafta TBMM gündemine taşıyacaklarını açıkladı.
Tarım ve Orman Bakanı başta olmak üzere hükümet yetkilileriyle görüşmeler yapılacağını belirten Arslan, “Tarım Kredi Kooperatifleri ve Ziraat Bankası’na olan borçların ertelenmesi, çiftçimizin bu yılı atlatabilmesi adına ek desteklerin verilmesi için girişimlerde bulunacağız. Yerel imkanlarla da neler yapılabileceğini değerlendireceğiz. El birliğiyle bu yarayı saracağız.” dedi.
CHP Tokat Milletvekili Kadim Durmaz, zirai don nedeniyle bir yıllık emeğin yok olduğunu belirtti. Durmaz, "Bu tablo, sadece ürün değil; üreticimizin umudu, emeği, alın teridir. Üreticiden gelen sesleri duymazdan gelmek, kırsalda yaşayan binlerce ailenin ekmeğine ve geçimine sırt dönmektir. Bu nedenle çağrımız nettir: Ekonomik zarar büyüktür. Zarar tespiti hızla yapılmalıdır."
Amasya, Sivas, Ordu
Öte yandan ziyaret sırasında üreticilerin dile getirdiği bir diğer önemli konu ise ürün fiyatlarındaki olası artış olduğuna dikkati çeken Arslan, felaketin sadece Tokat ile sınırlı olmadığını söyledi. “Aynı felaket Amasya, Sivas ve Ordu’da da yaşandı" diyen Arslan, "Fındık üretim alanları bile bu dondan etkilendi. Hükümetimiz, fiyat artışlarına karşı gerekli tedbirleri alacak. Ancak bu gerçekten yıllardır yaşanmamış büyüklükte bir felaket. Dayanışma içinde atlatacağız" diye konuştu.
Malatya
Malatya'da kar yağışı ve don nedeniyle zarar gören meyve bahçelerini incelemek için Büyükşehir Belediye Başkanı Sami Er, Ticaret Borsası Başkanı Ramazan Özcan ve TARSİM Bölge Müdürü Bülent Zelyurt ile birlikte saha ziyaretinde bulundu. Büyükşehir Belediye Başkanı Sami Er, Devletin her zaman üreticilerin yanında olduğunu belirterek, çiftçileri yalnız bırakmayacaklarını belirtti.
Kayısı bahçelerinde incelemelerde bulunan Malatya Ticaret Borsası Başkanı Ramazan Özcan, yaşanan kar yağışıyla birlikte Malatya’nın tarımsal üretimde büyük bir afetle karşı karşıya kaldığını söyledi. Sabahın erken saatlerinde Malatya Büyükşehir Belediye Başkanımızla beraber çok yoğun bir telefon trafiğiyle görüşmeler gerçekleştirdikten sonra sahada incelemelere başladık” dedi.
Malatya Büyükşehir Belediye Başkanı Sami Er, yaşanan olumsuz hava koşullarıyla birlikte dünya kayısı başkenti olan Malatya’ya büyük bir darbe vurulduğunu söyledi. Başkan Er, “Meteoroloji Bölge Müdürlüğümüzün günlerdir yaptığı uyarılar maalesef gerçekleştir. Malatya’mız gerçekten çok büyük zirai don olayı ile karşı karşıya kaldı. Malatya merkezde hava sıcaklığı eksi 6-7 dereceye kadar düştü. Rakımı yüksek olan bölgelerimizde sıcaklık daha da fazla düşmüştür. Borsa Başkanımızın da ifade ettiği gibi bu iklim koşulları dünya kayısı ticaretinin en önemli ili olan Malatya’mızın kayısısına çok büyük bir darbe vurmuş oldu. Sabahın erken saatlerinden itibaren borsa başkanımızla birlikte istişarelerde bulunduk” ifadelerini kullandı.
Karaman
Karaman'da zirai don nedeniyle elma ağaçları zarar gördü. Karaman Ziraat Odası Başkanı Mehmet Bayram, "Elma bahçelerinde sabaha kadar üreticilerle diyalog halindeydik. Üreticiler ellerinden geldiği kadar önlemler almaya çalıştı. Bahçelerde pervaneler çalıştırıldı, lastik ve saman balyası yakıldı. Sulama da yapıldı. Tabii bunlar yeterli olmadı" ifadelerini kullandı.
Elma Üreticileri Birliği Başkanı Celil Serin de bahçe sahiplerinin 4 gündür zirai donla mücadele ettiğini belirterek, "Üreticilerimiz bahçelerde ateş yakıp sulama yapıyor. En azından ağaçlardaki hasarı önlemek için mücadele veriyoruz" dedi.
Sakarya
Sakarya'da nisan ayında eksi 4 dereceye kadar düşen hava sıcaklıkları ve kar yağışı, çiçek açma dönemindeki fındık bahçelerini olumsuz etkiledi. İlkbahar mevsiminde kar yağışının yaşandığı şehirde, üreticiler ürünlerinde rekoltenin düşmesinden endişe ediyor.
Akyazı Ziraat Odası ve Sakarya Ziraat Odaları İl Koordinasyon Kurulu Başkanı Ali Şener Bayraktar, nisan ayında kar yağışının fındık üzerindeki etkisini değerlendirdi. Kar yağışlarının fındıkta mutlaka rekolte kaybına sebep olacağını belirten Bayraktar, "Şimdilik sahadan net bir bilgi yok. Sıcaklıkların eksi 4 derecelere kadar düşmesi mutlak suretle bir tahribat oluşturacaktır. Sadece Kocaali ve Hendek değil, Sakarya'nın fındık üretimi, meyve üretimi olan tüm bölgelerinde geçerli bir durum. Fındığın olduğu her yeri tehdit ediyor. Meyve ağaçlarındaki zarar belli oldu. Yaş sebzede de tahribat var. Fındıkta da mutlaka bir tahribat söz konusu olacaktır" diye konuştu.
Elazığ
CHP Milletvekili Gürsel Erol, "Dün gece Elazığ genelinde etkili olan ani sıcaklık düşüşü ve don olayı, özellikle meyve ağaçlarını ciddi şekilde etkileyerek başta vişne, kayısı, ceviz ve badem olmak üzere birçok üründe telafisi güç zararlar meydana getirmiştir. Üreticimizin bir yıllık emeği maalesef dakikalar içinde zarar görmüştür" dedi.
Manisa
Manisa'da üzüm bağlarının zarar görmesine neden olan zirai don tehlikesinin bazı ilçelerde sürdüğü bildirildi.
Saruhanlı Ziraat Odası Başkanı Aydoğan Okur, 130 bin dekar olan üzüm bağlarının yüzde 75'inin zarar gördüğünü, zararın 4 milyar lirayı bulduğunu söyledi.
Çiftçiler ise dertlerini CHP Manisa Milletvekili Bekir Başevirgen'e anlattı.
Üzüm bağındaki ürünlerinin yüzde 90’ını kaybeden Saruhanlılı çiftçi, ''Afet bölgesi ilan edilmesi lazım. İklim şartları çok değişti. Eskiden kışın kış ayını, yazın yaz ayını yaşardık. Şimdi kışın yazı, yaz ayında da kışı yaşıyoruz. Her sene gittikçe daha da zor duruma düşüyoruz. Bağlardaki filizler dondan dolayı yansa bile biz bunun işçiliğinden vazgeçemeyiz. İşçiliğinden vazgeçtiğimiz anda gelecek seneyi de kaybederiz. Bir sene sonrasına bakmak zorundayız, terk edemeyiz'' dedi.
Bursa
Bursa’nın Mudanya ilçesinde 10-11 Nisan gecesi yaşanan soğuk hava ve buzlanma, tarıma büyük darbe vurdu. İncir, şeftali, üzüm ve kiraz ağaçları dondan ciddi şekilde etkilendi.
Mudanya Ziraat Odası Başkanı Zekai Samast, hasarın yüzde 50’yi aştığını belirtti. Üzüm bağları ve şeftali ağaçlarının da ciddi zarar gördüğünü vurgulayan Samast, "Bu kayıp, Mudanya tarımı için ağır bir yük. Çiftçilerimizin desteklenmesi şart" dedi.
Işıklı Mahallesi Muhtarı Tarık Şengül, incir arazilerinde yüzde 70’e varan zarar olduğunu öne sürdü. Üretici Mehmet Adıgüzel, 800’den fazla incir ağacının çiçeklenme döneminde zarar gördüğünü ifade etti. Dünyaca ünlü siyah incirlerimizi bu talihsiz kırağı yüzünden kaybettiklerini belirten Adıgüzel, "Çiçeklenme döneminde bu olayın yaşanması, zararı daha da artırdı. Geçimimizi bu ağaçlardan sağlıyoruz, şimdi ne yapacağımızı bilemiyoruz” diyerek yetkililerden destek istedi.
Öte yandan Mudanya İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü’ne bağlı ekipler de, don olayının ardından kırsal mahallelerde 6 araç, 15 kişilik ekiple hasar tespit çalışmalarına başladı. İlçe Tarım ve Orman Müdürü Ergün Karadağ'ın da bizzat katıldığı denetimlerde ekipler, incir, üzüm ve şeftali bahçelerinde incelemelerini sürdürerek, zarar gören alanları ve kayıp oranlarını belirlemeye çalışıyor.
Tespit çalışmaları sonrası hasar ve zarara ilişkin kesin sonuçların ortaya çıkacağı öğrenildi.
Kayseri
Türkiye'nin önemli elma üretim merkezlerinden Kayseri'de çiftçiler, ürünlerini zirai dona karşı ağaçların üzerinde oluşturulan buz tabakasıyla korumaya çalışıyor. Elma üretimin yoğun bir şekilde yapıldığı Yeşilhisar, Yahyalı ve Develi ilçesindeki üreticiler, pazar gününe kadar etkili olması beklenen zirai dona karşı önlem alabilmek için çeşitli yöntemler deniyor. Meteoroloji Genel Müdürlüğünden yapılan uyarıya göre, pazar gününe kadar devam edecek zirai dona karşı bölgede, "Spring Su Uygulaması" adı verilen yöntemle meyve gözleri korunmaya çalışılıyor. Üreticiler, bahçelerine kurdukları sistemle, sıcaklığın sıfırın altına düşmesinin ardından ağaçların üzerine su püskürterek meyve gözleri üzerinde buz oluşturuyor. Suyun buza dönüşmesi esnasında çıkardığı gazla meyve gözünün ısısını artırmayı hedefleyen sistem, bölgedeki birçok üretici tarafından tercih ediliyor. Ancak eksi 16'ya kadar dşen sıcaklık karşısında yöntemin sonuçları bilinmiyor.
