ABD Başkanı Donald Trump, Salı günü yaptığı açıklamada, Kanada'dan ithal edilen çelik ve alüminyuma yönelik planlanan yüzde 25'lik gümrük vergisini yüzde 50'ye çıkaracağını duyurdu.
Bu hamle, ABD’nin kuzey komşusuyla süregelen ticaret savaşını daha da kızıştırırken, piyasadaki dalgalanmalar ve resesyon endişelerine rağmen Trump geri adım atmıyor.
Trump, sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda, çelik ve alüminyum üzerindeki gümrük vergisi artışının Çarşamba günü yürürlüğe gireceğini ve bunun Ontario eyalet hükümetinin ABD’ye satılan elektriğe zam yapmasına bir yanıt olduğunu belirtti.
ABD Başkanı kendisine ait Truth Social platformunda "Ticaret Bakanıma, Kanada'dan ABD'ye gelen tüm çelik ve alüminyuma ekstra yüzde 25 gümrük vergisi koyması talimatını verdim. Bunla beraber vergi yüzde 50 oldu. Kanada dünyadaki en yüksek gümrük vergisi uygulayan ülkelerden biri,'' diye yazdı.
Pazartesi günü borsada yaşanan büyük düşüşün ardından Salı günü de piyasalarda tedirginlik sürerken, Trump’a ekonomiyi büyütmek için somut bir plan sunması yönündeki baskılar artıyor. Ancak Başkan, 2024 kampanyası boyunca sıkça dile getirdiği gümrük vergilerine daha da sarılıyor ve yatırımcıların vergi indirimleri beklediği bir dönemde büyük çaplı bir vergi artışıyla ekonomiyi alt üst ediyor.
Trump, Kanada’ya yönelik yaptırımları için çeşitli gerekçeler sunuyor. Daha önce yüzde 25’lik gümrük vergilerini Kanada üzerinden ABD'ye uyuşturucu kaçakçılığıyla mücadele amacıyla koyduğunu söylemişti. Ayrıca Kanada’nın ABD’li çiftçileri zor durumda bırakan süt ürünleri ithalat vergilerini eleştirmişti.
Ancak Trump, Kanada’nın bu sorunları tamamen ortadan kaldırması için ABD’ye katılmasını önererek Ottawa’yı kızdırmaya devam etti.
Bu açıklamalarında ısrarcı olan Trump bugünkü paylaşımında "Tek mantıklı çözüm Kanada’nın bizim değerli 51'inci eyaletimiz olmasıdır. Bu durumda tüm gümrük vergileri ve diğer her şey tamamen ortadan kalkar," dedi.
Kanada'nın Ontario eyaleti Başbakanı Doug Ford ise Trump’ın elektrik fiyatlarına karşılık olarak gümrük vergisi getirme hamlesine yanıt olarak fiyatları daha da artırdı. MSNBC’ye verdiği demeçte, ABD halkının ve iş dünyasının Trump’ın başlattığı bu ticaret savaşının yarattığı 'kaosa' karşı seslerini yükseltmesi gerektiğini söyledi.
Ford, "Eğer bir resesyona girersek, bunun tek bir sorumlusu var: Başkan Trump. Böyle olmamalıydı. Her iki ülkenin de ekonomisi büyümeli," dedi.
Trump ise Kanada’nın elektriği 'pazarlık kozu ve tehdit unsuru olarak' kullandığını savunarak, Kanada’nın büyük bir finansal bedel ödeyeceğini ve bunun uzun yıllar tarih kitaplarında yazılacağını söyledi.
Borsalar sert düştü
Trump’ın ticaret savaşı hamleleri finansal piyasaları da altüst etti. S&P 500 endeksi Salı günü yüzde 1.4 düşerek rekor seviyesinin yüzde 10 altına geriledi. Dow Jones Endüstri Endeksi 711 puan (yüzde 1.7) kayıpla işlem görürken, Nasdaq Bileşik Endeksi yüzde 1.2 geriledi.
Bu belirsizlikler, Harvard Üniversitesi’nden ekonomist ve eski Hazine Bakanı Larry Summers gibi uzmanları endişelendiriyor. Summers, X'te yaptığı paylaşımda, Trump’ın tarifelerinin hem talebi azalttığını hem de fiyatları artırarak ekonomiye iki yönlü zarar verdiğini belirtti:
"Şu anda en kötü senaryoyla karşı karşıyayız: Enflasyon korkuları, ekonomik durgunluk riski ve geleceğe dair artan belirsizlik, her şeyi yavaşlatıyor."
Goldman Sachs da yıl sonu büyüme tahminini yüzde 2.2’den yüzde 1.7’ye düşürdü ve resesyon ihtimalini yüzde 20’ye çıkardı. Ancak banka, Beyaz Saray’ın ciddi riskler oluşursa politikalarını geri çekebileceğini belirtti.
Trump ise kamuoyuna yaptığı açıklamalarda tarifelerin yalnızca ekonomide bir 'geçiş süreci' yarattığını savundu. Fabrikaların ABD’ye taşınmasını teşvik edeceğini iddia ederek bu sürecin zaman alacağını belirtti. Ancak Pazar günü Fox News’e verdiği bir röportajda olası bir resesyon ihtimalini dışlamaması paniği artırdı.
"Böyle şeyleri tahmin etmeyi sevmem," dedi Trump ve ekledi: "Ama yaptığımız şey çok büyük. Amerika’ya refahı geri getiriyoruz. Bu zaman alır ama bizim için harika olmalı."
Ancak Trump’ın bu sözleri, piyasalardaki endişeleri gidermeye yetmedi. Pazartesi günü S&P 500’de yaşanan yüzde 2.7’lik büyük düşüşle birlikte, Kasım 2024 seçimlerinden sonra kazanılan piyasa değerleri tamamen silindi.
Trump, borsayı uzun süredir ekonomi ve kendi başkanlığı için bir gösterge olarak kullanıyordu. Ancak şimdi, seçim zaferinden sonra elde ettiği kazançların bir kısmını silip süpüren piyasa çöküşüne rağmen tarifeleri artırmada ısrar ediyor. Trump, geçen yıl seçimleri kazandığında, başkanlık döneminin 20 Ocak 2025’te değil, seçim günü olan 6 Kasım 2024’te başladığını ilan etmek istemişti; böylece seçim sonrası borsa rallisini kendi başarısı olarak gösterebilecekti.
Ancak şimdi, Trump’ın en büyük ekonomik vaatlerinden biri olan borsa rallisi yerini 'Trump çöküşüne' bırakmış gibi görünüyor.
