TÜİK’in açıkladığı mart ayı enflasyonu beklentilerin üzerinde düşerken, ekonomistlerin ilgisini “giyim” çekti. Ekonomim'den Özder Şeyda Uyanık'ın haberine göre, giyim fiyatları TÜFE kalemleri içinde aylık bazda tek düşüş gösteren tek kalem olurken, TÜİK’in hesaplamalarındaki giyim kalemi KKTC, İTO ve BKM verileri de ayrışıyordu.
Prof. Dr. Hakan Kara, TÜİK verilerinde son yıllarda dikkat çektiği şekilde “Kendi kendine konuşan grafikler serisinde bugün..” diyerek giyim fiyatlarını İTO ve TÜİK verilerini paylaştı. Verilerdeki ayrışma dikkat çekiyordu.
Kara, paylaşımının devamındaysa şu verileri paylaştı:
“Son 1 yılda giyim enflasyonu TÜİK (TÜFE): %14,8
İTO (geçinme endeksi): %63,8
İTO (yeni fiyat endeksi) %61,1”
“İki ayrı ülkenin fiyat endeksleri mi?”
Kara ile TÜİK ve web üzerinden ölçüm yaptığı verilerini paylaşan data analisti “mborathe” hesabının paylaşımına da Prof. Dr. Fatih Özatay şu yorumu yapıyordu:
“Elinize sağlık. Ama bir dakika... Bir yanlışlık olmasın? TÜİK'in ve sizin (Web-TÜFE) Türkiye için ölçtüğünüz giyim ve ayakkabı endeksleri mi? Yoksa çok farklı iki ayrı ülkenin fiyat endeksleri mi? :)”
“Giyimdeki anomali çok dikkat çekici”
Spinn Danışmanlık Kurucusu, ekonomist Özlem Derici Şengül ise TÜİK verilerine giyim üzerinden şu yorumu yaptı:
“Giyimdeki anomali çok dikkat çekici. Hem anektodal verilerle teyit edilemiyor hem de genel talep koşulları canlı seyrederken sadece giyimde yılın ilk 3 ayında %12.2'lik bir düşüş görülmesi çok gerçekçi değil.”
“Farkın açıldığını görüyoruz”
Ekonomist Serdar Pazı da enflasyon açıklandıktan sonra ilk yorumunda şunları yazmıştı:
“enflasyona dair, tüik hesaplamalarına göre giyim ve ayakkabı sürekli geriliyor, İTO ile bu ay da farkın açıldığını görüyoruz.”
Gedik Yatırım Başekonomisti Serkan Gönençler de enflasyona yönelik değerlendirmesinde, “TÜFE Enflasyonu Giyim ve Hizmet Enflasyonu Yardımıyla Beklentilerin Altında Kaldı” başlığını kullanırken, tahmindeki sapmanın giyim ve hizmet kalemlerinden kaynaklığını belirtti. Manşet enflasyonu beklentilerin altına çeken unsurun mevsimsel ortalamalara göre yüzde 2,5 artış beklenen giyim kaleminde yüzde 2,6 düşüş olduğuna dikkat çeliyor.
KKTC ve TÜİK verileri ayrışırken, BKM verileri hangisine yakın?
2017’den bu yana giyim endekslerine hem TÜİK hem de KKTC verilerinde bakıldığında; 2022 Ekim sonrasında ayrışma başlıyor.
TÜİK ve KKTC verilerindeki değişimlere; BKM verilerinden “giyim ve aksesuar” alanındaki banka ve kredi kartı harcamalarının işlem başına tutarlarındaki değişim de eklendiğinde; tabloda TÜİK çokça geride kalıyor.
KKTC’de yılbaşından bu yana giyim fiyatlarında yüzde 1,02 artış görülürken, TÜİK verilerinde giyimde fiyatlar 3 ayda yüzde 12 geriliyor.
BKM’de yapılan harcamalarda işlem başına tutarın yılın ilk iki ayında ise yüzde 3 artış gösterdiği görülüyor.
1 yılda ise giyimdeki değişimler KKTC, TÜİK ve BKM işlem başına tutarlarda sırasıyla yüzde 43, 15 ve 50 oranında artış yönünde oluyor.
3 yıldaki değişimlere bakıldığında ise farklar açılmaya başlıyor. KKTC ve TÜİK giyim kalemiyle BKM işlem başına tutarlarda sırasıyla yüzde 493, yüzde 102 ve yüzde 396 oranında artış yönünde oluyor.
Türkiye’deki banka ve kredi kartlarıyla yapılan giyim ve aksesuar harcamalarında işlem başına düşen ortalama harcama tutarlarındaki artışın TÜİK verilerinden çok KKTC verilerine yakın olduğu görülüyor.
TÜİK verilerinin alt kalemlerindeki dönemsel değişiklikler tabloda şu şekilde görülüyor:
