14 Mayıs 2023 seçim süreci gelecekte neyle anılacak deseler tartışmasız 'soğan' cevabı verir birçok kişi.
Normalde seçim süreçlerinde ana konu 'ekmek kavgası' olurdu, 'simit - çay hesabı' yapılırdı ya da daha geniş çerçevede, adalet, ekonomi, terör, demokratikleşme başlıkları sıralanırdı.
Bu seçim öncesi beklenen ise daha üzerinden üç ay geçmeyen 11 ildeki milyonları derinden etkileyen ve resmi rakamlara göre 50 binden fazla insanın yaşamını yitirdiği 6 Şubat depremlerinin tartışılmasıydı.
Doğrusu da bu zaten.
Deprem sonrası yaşananlardan bir değil on seçim tartışması çıkar da insan hayatının soğan fiyatıyla yarıştığı bu coğrafyada 'unutarak' yola devam etmek tercih edilir.
Neden unutulur diyorum, aslında son dört - beş yıldır biz sürekli soğanı konuşuyoruz ancak her yaz bu tartışmaları unutup sonbaharda yeniden başlıyoruz.
İnanmayanlar internet arama motorlarında kısa bir araştırmayla bu tartışmaları hatırlayabilir.
Mesela 2018'in sonbaharında soğan fiyatlarının aşırı yükselip 5 liraya ulaşması üzerine maliye ve tarım bakanlıkları ekipleri soğan depolarına baskınlar yapmışlardı.
Ankara Gölbaşı'ndaki deponun sorumlusu 3 kişi hakkında savcılığın talimatı ve jandarma marifetiyle soruşturma başlatılıp cezai işlem bile yapılmıştı.
Aynı günlerde dönemin Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak'ın talimatıyla vergi ekipleri ilçelerdeki depolara denetimlerde bulunmuştu.
Tarım ve Orman Bakanlığı ekipleri tarlalardaki ürünlere bakmıştı.
Yani fiyatların artışının nedeni tarladaki çiftçi, depodaki esnaf olabilirdi de ülkeyi yönetenler olamazdı.
İktidara göbeğinden bağlı medyanın kameraları baskın ve denetim anlarını kaydediyor ve 'azılı soğan suçlularını' halkın önüne atıyorlardı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan da 21 Kasım 2018'de yapılan 'Muhtarlar Buluşması'nda "İşte dün söyledim, bakın dedim stok yapıyorsunuz, sebze, meyve stokluyorsunuz. Bundan sonra aldığımız ihbarlar sebebiyle stokların yapıldığı depoları basacağız. Kimse benim vatandaşıma halkıma, pahalı ürün yedirme hakkına sahip değildir. Ondan sonra da ne diyorlar? Hastalıklı, çürüktü. Sen çürüttün be..." diyordu.
Yıl 2019 oluyor ama sorun sürüyordu.
Bu kez sebze ve meyvede yaşanan pahalılığa karşı kentlerin büyük meydanlarında belediyeler tarafından çadırlar kurularak vatandaşa ucuz ürün satışı yapılmaya başlandı.
'Azılı soğan suçlularına' karşı vatandaşı korumak için bu kez belediyeler harekete geçmişti.
Uzun kuyruklar oluştu soğuk havalara rağmen çadırlar önünde.
Ancak kota vardı ve belli miktarda soğan, patates alabiliyordu vatandaş, tıpkı şimdi Et ve Süt Kurumu mağazalarından ucuz kıyma alabildiği gibi...
Neyse yine gündeme daldık...
Seçim sürecinin ana konusu soğana küresel çerçevede yakından bakalım istiyordum bu tatil günü.
Örneğin Yale Üniversitesi'nin Babil Koleksiyonunda çok ünlü üç küçük kil tablet bulunuyor; Bunlar dünyanın en eski yemek kitapları kabul ediliyor. Soğanın o zamanda da değerli olduğu kil tabletlerde yer alıyor bilgisini aktaracaktım.
Birleşmiş Milletler'in buğdaydan bile daha fazla küresel olan bir besin maddesi olarak soğanı gösterdiğini, en az 175 ülkede soğan yetiştirildiğini; Bu sayının buğday yetiştirilen ülkelerin iki katından fazla olduğunu biliyor musunuz diye soracaktım
Soğanın gazete manşetlerine çıkabildiği ülkenin yalnızca Türkiye olmadığını, Hindistan'da soğan fiyatları hızlı artış kaydederse ülkede gerilim doğduğundan özel önlemler alındığını paylaşacaktım.
Belki de en önemli soğan-seçim ilişkisinin, 1998'de Hindistan'da iktidardaki BJP partisinin Delhi eyalet seçimini kaybetmesinde, artan soğan fiyatlarının rol oynamasında görüldüğünü aktaracaktım.
Soğanın insan sağlığına olumlu etkilerinin yanısıra Budist tapınaklarında neden soğan pişirilmediğini de anlatmayı planlıyordum ama olmadı.
En azından pazar günü olduğunu hatırlayarak kahvaltı sofralarının vazgeçilmez lezzetlerinden menemen tarifinde yaşanan tartışmanın bittiğini buradan duyurabilirim.
Bu toprakların en kadim tartışmalarından biri 'menemen soğanlı mı olmalı, soğansız mı' konusudur.
Soğanın fiyatı 30 liraya ulaştı.
Bu tartışma da kendiliğinden bitmiş oldu.
Milletimize hayırlı olsun!
